Właściwie od samego początku badań nad mikrobiotą interesowano się jej zmianami u osób otyłych. Dlatego wiemy już, że mikrobioty jelitowe osób szczupłych i otyłych różnią się między sobą. U osób otyłych zmniejsza się różnorodność bakterii, ubywa tych niezwykle cennych (np. Akkermansia muciniphila, Bacteroides thetaiotaomicron, Clostridium histolyticum, Clostridium coccoide), a wzrasta zawartość tych, które mogą mieć działanie prozapalne (Roseburia intestinalis, Ruminococcus gnavus, Ruminococcus torques).

Badania prowadzone z wykorzystaniem myszy gnobiotycznych (sterylnych, pozbawianych mikrobiomu jelitowego) wykazały, że za pomocą zmiany mikroorganizmów jelitowych można wpływać na masę ciała. W zależności od tego, czy przeszczepiano myszkom mikrobiotę osoby szczupłej czy otyłej, uzyskiwano inną masę ciała zwierzęcia. Te myszy, które dostały stolec osoby otyłej, gwałtownie tyły, podczas gdy te po transferze mikroorganizmów osób szczupłych były szczupłe!

Dzieje się tak, ponieważ mikrobiom jelitowy osób otyłych wytwarza więcej substancji sprzyjających tyciu. Mówimy, że są to związki bakterii jelitowych wpływających na homeostazę energetyczną, stan zapalny, regulację stężenia glukozy we krwi, wrażliwość na insulinę i wydzielanie hormonów związanych z regulacją apetytu. Należą do nich:

• lipopolisacharydy – związki pochodzące z błon bakterii Gram-ujemnych, które promują stan zapalny, 
• trimetyloamina (TMA), która jest w wątrobie utleniana do promiażdżycowego N-tlenku trimetyloaminy (TMAO), 
• propionian imidazolu – metabolit bakteryjny pochodzący z histydyny, przyczyniający się do oporności na insulinę.

Do „dobrych” metabolitów wytwarzanych przez bakterie sprzyjające szczupłej sylwetce możemy zaliczyć: 

• octan i maślan, które  stymulują szybsze wydzielanie hormonów zmniejszających apetyt (glukagonopodobny peptyd 1 (GLP-1), 
• białka wydzielane przez bakterie jelitowe jak ClpB (białko wydzielane przez Escherichia coli zaangażowane w regulację apetytu u osób z anoreksją), 
• produkowane także przez E .coli białko podobne do melanokortyny (MECO-1), które jest analogiem ludzkiego receptora melanokortyny-1 (MC1R), regulującego apetyt i pobór energii, 
• białko Amuc_1100 należące do „superbakterii” szczupłości, czyli Akkermansia muciniphila, która ma pozytywny wpływ na metabolizm energetyczny gospodarza.

Warto zapamiętać: Czy można zatem powtórzyć sukces chudych myszek poprzez zastosowanie probiotyku? Badania wykazują, że tylko częściowo, bo przeszczepy stolca u otyłych ludzi nie przyniosły tak spektakularnych sukcesów. Z drugiej strony wiemy, że probiotyki zawierające różne  szczepy Lactobacillus czy Bifidobacterium mają pozytywny wpływ na zmniejszenie BMI i przyczyniają  się do ubytku masy ciała i masy tłuszczu. Co ciekawe, szczepy Lactobacillus działają już w niskich dawkach i po stosunkowo krótkim okresie suplementacji – zwykle efekty były oceniane po okresie nie dłuższym niż 12 tygodni. 

Autorka: Prof. dr hab. Ewa Stachowska